Ontbijt

Vrijwel overal waar ik kom hechten de gastvrouwen (er is als uitzondering op de regel ook wel eens een gastman, maar die doet niet mee aan de regel die ik hierna ga formuleren) enorm aan het ontbijt dat ze serveren (mannen zetten gewoon wat op tafel). Ook Sandra uit Kapelle Antwerpen deed dat, maar zij was zelfkritisch genoeg om het windowdressing te noemen, terwijl het dat bij haar nou juist niet was. De tafel stond vol zelfgemaakte lekkernijen, fruitprutjes (sorry voor het vieze woord) pesto’s, guacamole, eiersalade, krokante granola vol noten en zaden; ik heb lang niet van alles kunnen eten, maar wat ik at was verrukkelijk.
Ook Carmen uit Mechelen was fier op haar ontbijt, zo fier dat ze me, als het even anders was gelopen, een overnachting had geweigerd. Ze zou een soort hondenfluisteraar voor haar Roemeense schooier Micky-rikkietikkie op bezoek krijgen de volgende dag. Wellicht dat ze daarom niet in staat was om me persoonlijk het ontbijt te serveren. Niet erg, zei ik, met een kop koffie en een broodje kaas ben ik dik tevreden. Dat was tegen het verkeerde been. Carmen liet weten veel eer te scheppen in haar ontbijt. Gelukkig zou ik vroeg vertrekken en konden we ritueel ontbijten vóór Micky-rikkietikkie tot kalmte werd gefluisterd. Was ik van plan geweest later te vertrekken, dan was het feest niet doorgegaan. Een vorstelijk ontbijt was het (ze vond het wel jammer dat ze haar hesp niet aan me kwijt kon), maar het haalde het niet bij dat van Sandra, ik kan niet anders zeggen.
Afgelopen woensdag maakte Bernadette uit Renwez het ontbijt op háár manier tot een bijzondere ervaring. Toen ik doodvermoeid (een paar kilometer asfalt aan de schoenen) bij Bernadette en Guy was aangekomen, was Bernadette nog niet helemaal klaar met de kamer. Ze gaf me een paar handdoeken en liet me kiezen tussen het bed bij de deur of dat aan het raam. Ik koos het raam.

Voelt op de een of andere manier beter, zei ik. Een keer of vier zal ik dat herhaald hebben wat Bernadette bleek nogal vergeetachtig. Ook de kussenslopen was ze vergeten; handdoeken dan weer niet, maar dat ze die al gegeven had, was ze wel vergeten dus ze bood me nog een paar keer een nieuwe handdoek aan, ook nadat ik (omdat de douche dienst weigerde) een bad had genomen. Fijn was dat, zo lekker voor je rug, en mijn tenen mochten ook even weken. Toen ik dan tegen zeven uur beneden kwam, de tijd die we hadden afgesproken voor het repas (Hoe laat wilt u eten? Hoe laat eten jullie gewoonlijk? Zeven uur. Zeven uur dan. En had ik gezegd dat ik vegetarisch was? Glazige blik) werd ik in de huiskamer uitgenodigd.

Guy zat aan tafel, voor hem lag een zak met suikerige bollen, brioche-achtig. Of ik er een wou. Dat wou ik best. Ik at er, uit beleefdheid van want die Franse kruising tussen brood en cake is niet mijn favoriet. Straks denkt ze nog dat dit het repas is, zei Bernadette lachend toen ze binnenkwam. En wilde ik er niet iets te drinken bij, de bol was zo droog. Dat wilde ik best. Omdat ik stiekem hoopte op een glaasje wijn vroeg ik wat ze zoal had. Koffie, water, melk, somde ze op. Thee? vroeg ik, kon dat ook. Jawel: Bernadette ging naar de keuken. Na een tijdje rommelen, ik had mijn broodbolcake al bijna op, kwam ze terug de kamer in. Of Guy haar niet kon helpen met het pakken van de thee, die lag boven in het kastje. Guy ging met haar mee. Even later kwam eerst Guy en daarna Bernadette terug met een schoteltje waarop twee verschrompelde manderijntjes lagen. Ze waren alle twee voor mij, zei ze gul. En dan het eten, wat ik eten wilde. Nou, geen vlees en vis dus, maar verder alles. O ja. Maar eigenlijk eten wij niet ‘s avonds, zei ze schuchter, we eten a midi. Geeft niets, zei ik, dan gewoon wat brood ofzo. Guy schoof me het zakje van de bakker voor waar nog zo’n halfzoete bol in zat. Bernadette keek naar het plafond –Vertwijfeld, ontredderd, hopend op een oplossing – en toen naar mij. Frites, zei ik, ik kan ook frites gaan eten.  Aan het eind van die lange asfaltweg had ik een bord gezien: met Frites 40 meter en een pijl. Als een meisje van acht stak Bernadette haar armen in de lucht. Ja, frites, we gaan allemáál frites eten. Na enig overleg besloten Bernadette en ik samen naar de overkant te gaan voor frites. Zij wilde betalen, ze stond erop.  In de friteszaak stootte ze me bij elke zak die uit de keuken kwam opgewonden aan: ónze frites zei ze dan samenzweerderig. Maar het duurde nog een tijdje.
Thuis aan tafel aten we de frites uit onze bakjes en keken naar tv, iets over de verkiezingen (tweede ronde zondag) en over de oorlog: Poetin die Oekraiene opriep zich over te geven. Il est malade, zei Bernadette en draaide met haar hand een krul voor haar voorhoofd. 

Guy vertelde dat hij leraar wiskunde en Duits was geweest. Goethe, zei hij – hij had de naam diep uit zijn geheugen opgegraven – of ik Goethe kende? Jawel, maar ik moest bekennen weinig van hem gelezen te hebben. Rilke dan, probeerde ik. Rilke, ja, ja, daar had hij – ik zag hem denken – wel eens van gehoord. En jij dan Bernadette, wat deed jij toen je nog werkte? Vroeg ik. Ze dacht na, zocht e schudde langzaam het hoofd: ze kon er zo gauw niet opkomen. Weet jij het nog? Vroeg e aan Guy. Nee, zei hij nadenkend, nee. Ze keken elkaar lang in de ogen, op zoek een antwoord, maar ook vol vergevingsgezindheid om zo veel vergeetachtigheid. Je ziet wel eens dat als de een de weg kwijtraakt, de ander achterblijft in alleenzijn en verdriet. En dat die een dan boos wordt, omdat de ander hem of haar niet meer begrijpt. Maar zij gingen gelijk op en verdwenen samen heel langzaam, min of meer hand in hand, in de mist. Zij lachte veel en uitbundig, hij schuchter en ingetogen, en de liefde lachte met hen mee.
Of er nog wel eens gasten kwamen, vroeg ik op zeker moment. Jawel, maar de laatste keer was het iemand die niet deugde. Hij had zijn kofferbak open en stopte er stiekem iets in. En Guy moest eraan te pas komen om hem eraan te herinneren dat hij nog betalen moest. Zullen wij dat dan meteen maar regelen? vroeg ik, want als ik morgen vroeg weg ga en jullie slapen nog wordt het moeilijk. Hoeveel het was? Ze haalde haar schouders op en keek verlegen naar Guy. We zijn het er nooit over eens legde ze me uit. Weet je wat, zei ik, ik ga even naar boven om het geld te halen en mijn gsm voor een foto, dan praten jullie over de prijs en als ik dan terug ben, betaal ik.

Ze vroeg te veel, meer dan op de info op mijn lijstje stond, en toen ze zag dat ik schrok haalde ze er een tientje af. Ergens toen beseft ik pas dat ze vroeger een hele goede gastvrouw moest zijn geweest. Zo eentje met een enorm ontbijt. En ja, ze wilde nog, heel graag zelfs, maar het ging niet meer, dat zag ze zelf ook wel.
Toen ik ‘s ochtends in de keuken op zoek ging naar de Nescafé (Guy had me verteld dat het koffiezetapparaat stuk was), hoorde ik Bernadette op kousenvoeten de trap afkomen. Of ik het kon vinden. Jawel, zei ik, alleen de Nescafé, waar had ze die verstopt. Met niet te verbergen wanhoop keek ze me aan: de Nescafé, natuurlijk. Ze keek eens rond en trok een willekeurig kasje open. Daarna keek ze weer naar mij. Wat zocht ik nou? Koffie, zei ik, Nescafé. O, ja, hier ergens moest het zijn. Ze raakte alle busjes, doosjes, tubes en zakjes aan, maar geen daarvan kon doorgaan voor oploskoffie. Waarschijnlijk lag het op de bovenste plank. Wat een pech: daar konden we geen van beiden bij. Ik had natuurlijk best op een stoel kunnen gaan staan, maar ik liet het erbij; het was voor haar al genant genoeg. Ook het brood was, op wat stokken van stokbroden ná, op, en ook de kaas en de jam, was op of onvindbaar. Boter, dat was er wel, ze had het al een paar keer uit dat ene kastje gehaald en op tafel gezet en weer terug in het kastje gezet. Een minuut of vijf was ze er als een veerpont mee heen en terug gegaan, blij dat er íets was dat onderdeel uitmaakte van een fatsoenlijk petit déjeuner. Suiker dan – ze greep naar een zak suiker –  wilde ik, suiker? Ze hield een pak suiker in de hand. La cassonade, kende ik dat? Ja, suiker kende ik, maar ik bedankte vriendelijk. Of ik soms wist wat zij zocht. Jawel, zei ik, de Nescafé, maar ik denk dat die op is. Geeft niks.
Kijk! Glunderend hield ze me een pak koffiefilters voor. Maar het koffieapparaat is toch kapot? O ja. Geen ontbijt zei ik, geeft niets. Er is een bakker om de hoek; ik pak mijn spullen en vertrek. Je me sauve, zoiets zal ik wel gezegd hebben.
De koffie lag boven in het kastje, ineens wist ze het zeker. We zijn gewoon te klein. Ja, beaamde ik, we zijn te klein, maar ik ben groter. De vorige avond had Guy ons met de ruggen tegen elkaar gezet, en ik  had overduidelijk gewonnen. Wacht, zei ze. Ze vouwde haar handen in een kommetje zodat ik er in kon gaan staan. Dat deed ik niet, maar ik vroeg haar wel dat gebaar te herhalen zodat ik een foto kon maken.

Ze had me zo graag iets te eten geven. Wilde ik anders de frieten van de vorige avond? Nee, merci, die moeten jullie maar opwarmen, maar niet in het plastic in de oven stoppen, hoor. En toen drukte ik haar toch maar op het hart misschien geen gasten meer te nemen, al was ik heel blij dat ik bij haar had mogen slapen. Ja, zei ze, want ze deed het zo graag, mensen ontvangen. En een lit, dat past nu eenmaal niet in een rugzak. Zo veel wist ze dan weer wel.
Vlak voor ik vertrok liet ze me nog even de serre zien. Er stond een tafel die bezaaid was met enveloppen, alsof de postbode zijn of haar postzak in zijn geheel daarop had leeggekieperd. Of ze er hulp kregen bij al die brieven. Nee, glmlachte ze, dat was niet nodig. Maar de volgende ochtend zou hun zoon komen, dat had ze me verteld. Misschien dat hij,,, Ze haalde haar schouders op. 
Toen ik in het halletje mijn bottines aandeed hoorden we het kraken van de trap. Guy, maakte Bernadette me met haar opgestoken wijsvinger duidelijk. Hij was, net als zij overigens, gekleed in exact dezelfde kleren als de vorige dag. Alsof ze er saampjes gewoon zo ingekropen waren. Hij deed het hek voor me open. Ik ging weg en beloofde en de foto’s op te sturen.